Phân tích CẢNH CHO CHỮ trong Chữ người tử tù

Nguyễn Tuân được biết đến là nhà văn có gu thẩm mỹ trước Cách mạng tháng Tám. Ông có tình yêu say đắm với cái đẹp, thông qua thơ ca để ca ngợi cái đẹp cũng như tôn thờ nó. Theo ông, cái đẹp là đỉnh cao của nhân cách con người. Anh ta săn lùng nó mà không cần nỗ lực. Anh ấy mô tả nó bằng ngôn ngữ phong phú của riêng mình. Nhân vật xuất hiện trong tác phẩm của Nguyễn Tuân phải là hiện thân của cái đẹp. Đó là những con người tài giỏi, hoạt động trong những hoàn cảnh, môi trường đặc biệt, khác thường. Ông phát hiện, miêu tả vẻ đẹp phải đạt được cả bên ngoài lẫn bên trong của nhân vật. Vẻ đẹp của anh ấy bao gồm sự thật và lòng tốt; Anh ấy cũng kết hợp vẻ đẹp với lòng dũng cảm. Truyện ngắn Chữ người tử tù (1939) trong tập Vang bóng một thời là tác phẩm văn học hay nhất, tiêu biểu nhất của Nguyễn Tuân. Giá trị tư tưởng và nghệ thuật dụng công của Nguyễn Tuân chủ yếu thể hiện ở đoạn văn miêu tả một cảnh tượng chưa từng có, cảnh người tử tù trao chữ cho viên cai ngục.

Ông Huấn Cao trong truyện “Chữ người tử tù” là một nhà Nho tài ba của một thời đã qua. Nguyễn Tuân đã dựa trên nguyên mẫu của Nho giáo, một thủ lĩnh của cuộc khởi nghĩa nông dân là Cao Bá Quát, một người rất tài hoa và dụng khí phi thường để tạo nên nhân vật Huấn Cao (Huấn là họ, Huấn là dạy). Trước khi trở thành một thủ lĩnh nông dân, Cao Bá Quát cũng là một nhà giáo. Nguyễn Tuân đã dựa vào hai tính cách của nguyên mẫu để xây dựng nhân vật Huấn Cao. Cao Bạt Quát, nhà văn nổi tiếng chữ đẹp, khí phách lừng lẫy. Xây dựng nhân vật Huấn Cao, Nguyễn Tuân vừa thể hiện lý tưởng thẩm mỹ, vừa thỏa mãn tinh thần nổi dậy của mình trước xã hội đen tối tàn bạo lúc bấy giờ.

Tác phẩm xoay quanh hai nhân vật chính, một là ông Huấn Cao có tài viết chữ đẹp, một là viên quản ngục mê mẩn nét chữ đẹp của ông Huấn, quyết tìm mọi cách xin chữ để treo cổ. ngôi nhà. Ông coi lời nói của Huấn Cao như báu vật.

Họ gặp nhau trong hoàn cảnh trớ trêu ở một nhà tù. Người có tài viết chữ đẹp là một đại thần khởi nghĩa nông dân (triều đình gọi là khởi nghĩa, giặc giã) đang bị giam cầm chờ ngày hành quyết. Người yêu chữ đẹp của Huấn Cao chính là viên quản ngục đại diện cho trật tự xã hội ấy. Trên bình diện nghệ thuật họ là tri kỷ, trên bình diện xã hội họ ở hai thế đối lập. Tình huống truyện đầy kịch tính. Từ tình huống gay cấn đó, tính cách hai nhân vật được bộc lộ và thể hiện sâu sắc tư tưởng chủ đề của truyện.

Huấn Cao nói: Ta không vì vàng bạc hay quyền thế mà sinh ra mình, nhưng cũng không bao giờ ép mình viết câu đối. Huấn Cao coi thường tiền bạc, quyền thế nhưng Huấn Cao lại vui lòng cho chữ quản giáo bởi con người sống ở nơi nhơ nhớp này, nơi con người chỉ biết sống bằng sự tàn ác, bằng sự gian dối, có kẻ coi trọng người có của cải. tinh thần chính trực, biết trân trọng cái đẹp của lời nói, tôi cảm nhận được tấm lòng đa tài, độc đáo của các bạn. Ai có thể biết rằng một người đàn ông như chủ nhân này có thể có những sở thích cao quý như vậy. Quản ngục cũng không dễ nhận lời Huấn Cao. Anh bị nghi ngờ, bị sa thải. Một lần vào tù ông làm quen và biệt đãi Huấn Cao để xin chữ, nhưng bị Huấn Cao từ chối: Anh hỏi tôi muốn gì? Tôi chỉ muốn một điều. Đó là nhà của bạn, đừng đặt chân vào đây. Sau này thấu hiểu tấm lòng của viên quản ngục, ông đã nói một lời sâu sắc và cảm động: Suýt chút nữa ta đã bỏ một trái tim trên đời.

Không màng đến quyền thế, tiền bạc, Huấn Cao chỉ trân trọng những tấm lòng biết đẹp, biết tài và có những sở thích cao cả. Những người theo Tào vẫn giữ được thiên lương. Anh ta khuyên cai ngục từ bỏ công việc bẩn thỉu của mình vì khó có thể giữ được mức lương hậu hĩnh ở đây và rồi sẽ đến và làm hoen ố cả cuộc đời lương thiện của anh ta.

Huấn Cao cũng đẹp về khí chất. Ông là người tử tù cận kề ngày chết vẫn giữ được tư thế hào hoa, thực sự là khí phách của một anh hùng Cao Bá Quát. Đêm ấy, khi nhà ngục Tịnh Sơn chỉ còn nghe tiếng súng nổ bên trên chòi canh, một cảnh tượng chưa từng thấy diễn ra trong căn phòng chật hẹp, ẩm thấp, tối tăm đầy mạng nhện và phân chuột. phân gián. Tác giả cố ý miêu tả bằng cách đối chiếu nhân cách cao thượng của Huấn Cao với sự nhơ nhớp, bẩn thỉu của nhà lao, một mô hình thu nhỏ của xã hội bấy giờ.

Vẻ đẹp rực rỡ của Huấn Cao hiện ra trong đêm viết thư cho quản giáo. Chính trong tập phim này, vẻ đẹp và lòng dũng cảm đã hòa hợp. Dưới ánh đuốc đỏ rực của ngọn đuốc tẩm dầu, một người tù bị còng vào cổ, cùm vào chân, đang viết những nét chữ của mình lên tấm lụa trắng tinh trải trên tấm ván. Khi người tù viết xong một chữ, viên cai ngục vội khom người cất những đồng kẽm đánh dấu ô chữ trên tấm lụa bóng. Hình ảnh người tử tù trở nên thanh tao. Quản ngục và nhà thơ trở nên nhỏ bé, thụ động, khom lưng trước tử tù.

Vì sao Nguyễn Tuân nói đây là cảnh tượng chưa từng có?

Cảnh tượng này thật lạ lùng, chưa từng có bởi cuộc chơi chữ tao nhã với phần đài không diễn ra trong phòng làm việc, thư viện mà diễn ra trong nhà ngục chật chội, bẩn thỉu, hôi hám. Một cảnh tượng lạ lùng chưa từng thấy, hình ảnh người tử tù nổi bật lên trong sự nguy nga tráng lệ, trong khi quản ngục và thi nhân, những người đại diện cho xã hội đương thời, run sợ.

Điều đó cho thấy trong ngục tối, hiện thân của cái ác, cái tàn bạo ấy, không phải cái xấu, cái ác đang ngự trị mà cái đẹp, lòng dũng cảm, cái thiện, cái cao cả đang ngự trị. Với cảnh cho chữ này, ngục tối đã sụp đổ, bởi không còn người tử tù, không còn quản giáo và thơ ca, chỉ còn người nghệ sĩ tài hoa đang tạo nên cái đẹp trước những con mắt ngưỡng mộ. tâm huyết của bậc liên tài, tất cả đều thấm nhuần vẻ đẹp trong sáng thuần khiết, vẻ đẹp của khí phách thần thánh. Cũng với khung cảnh này, người tử tù đang đi vào cõi bất tử. Sáng mai anh sẽ bị xử tử, nhưng nét chữ vuông vức, đẹp đẽ thể hiện hoài bão suốt đời của anh trên nền lụa trắng sẽ còn đó. Và đặc biệt lời khuyên của ông với viên cai ngục có thể coi là di ngôn của ông về đạo đức làm người trong thời đại đầy biến động đó. Nguyễn Tuân quan niệm cái đẹp gắn liền với cái thiện. Người say mê cái đẹp trước hết phải là người có thiên lương. Cái đẹp của Nguyễn Tuân còn gắn liền với lòng dũng cảm. Hiện thân của cái đẹp là hình ảnh Huấn Cao với khí phách lẫy lừng đã bừng sáng cả đêm vì chữ trong ngục.

Bên cạnh hình ảnh Huấn Cao hào hùng, ta còn thấy một tấm lòng nhân thế. Trong đêm cho chữ, hình ảnh người quản giáo cũng xúc động. Đó là âm thanh trong trẻo xen kẽ giữa một bản nhạc mà âm nhạc đang hỗn loạn. Dáng đi lom khom, giọng nói nghẹn ngào, cái cúi đầu và cử chỉ run run cầm lọ mực không phải là sự khuất phục hèn nhát mà là một thái độ chân thành khiến ta cảm thông với con người tội nghiệp này. .

Đoạn văn mà ông Huấn Cao cho là Chữ người tử tù là đoạn văn hay nhất trong truyện ngắn Chữ người tử tù. Lối viết điêu luyện, sắc sảo khi dựng người, dựng cảnh, chi tiết nào cũng gợi cảm, ấn tượng. Ngôn ngữ của Nguyễn Tuân biến hóa, sáng tạo, có hồn, có dư âm nhịp điệu. Một không khí cổ kính, trang nghiêm đầy xúc động, có phần bi tráng toát lên trong đoạn văn.

Chữ người tử tù không còn là một con chữ, không chỉ là một nét đẹp mà những nét chữ còn tươi đó đã nói lên những giông bão dữ dội của một đời người. Đây là chiến thắng của ánh sáng trước bóng tối. Đó là chiến thắng của cái đẹp, cái cao cả trước cái phàm tục nhơ nhớp, cũng là chiến thắng của tinh thần bất khuất trước thái độ khuất phục nô lệ. Sự hài hòa giữa vẻ đẹp và bản lĩnh trong hình tượng Huấn Cao là đỉnh cao của nhân cách theo lý tưởng thẩm mỹ của Nguyễn Tuân, theo triết lý thẩm mỹ của Nguyễn Tuân.